Gisteravond naar de eerste Zomergasten gekeken van dit seizoen. Gast: rapper Typhoon. Wie hem en zijn teksten een beetje kent weet dat het veel zal gaan over liefde, over God, over ‘urgentie’. En over racisme natuurlijk. Dat kwam luid en duidelijk over. Zo duidelijk dat ik niet begrijp waarom er zoveel mensen zijn die racisme ontkennen. Kijk, zie en voel.
We zien van alles voorbij komen deze avond. Maar echt geraakt word ik door de beelden van de documentaire ‘I Am Not Your Negro’. Gebaseerd op het nooit voltooide boek van activist James Baldwin. We zien het begin van de documentaire waar in 1957 de vijftienjarige Dorothy Counts als eerste zwarte scholier in North Carolina, naar een witte school durft te gaan. Na vier dagen lang bedreigd en bespuugd te zijn, halen haar ouders haar weer van school.
Spit on her girls, spit on her
Uit The quardian
Haar gezicht, haar ogen, haar kracht, haar moed. Het ontneemt mij even de adem. De spottende, pestende, hatende groep die met haar meeloopt. De arrogantie van de blanke mens in beeld gebracht op een keiharde en confronterende manier. Vrouwen die elkaar aanmoedigen om haar te bespugen.
Er zijn nog veel meer foto’s te vinden op internet. Stuk voor stuk het bewijs van wat velen graag ontkennen in dit land. En Twitter staat vol met verongelijkte meningen over de rijkdom die Typhoon vergaart heeft in ons land. En dat hij daarom beter maar kan zwijgen. Dankbaar moet zijn.
Net zo dankbaar als wij zelf zijn? Voor wat we allemaal in onze schoot geworpen krijgen? Omdat wij er wel recht op hebben en hij niet?
As it is in heaven
Het tweede fragment dat mij enorm raakt is de film ‘As It Is in Heaven’, een Zweedse film over een koor met mensen die net allemaal even anders zijn. De dikkige vijftigjarige man die na het zoveelste grapje over zijn voorkomen, volkomen doorslaat. Huilt, schreeuwt, vecht, vloekt, stukgaat. Hij houdt niet meer op met huilen. De machteloosheid, alle pijn van dertig jaar kleineren komt er in één minuut uit. In die minuut zie je beelden van de andere koorleden. Aangeslagen, geschokt, verdrietig, ontdaan.
Die pijn na jarenlang gekleineerd te zijn… ik denk dat we dat allemaal begrijpen. En zo niet, dan is er echt iets mis met je. Maar stel je voor dat het systematisch kleineren, vernederen, krenken, beledigen niet dertig jaar duurde maar eeuwenlang. Dat het almaar doorgaat. Niet omdat je te dik, te klein, te lelijk of te knap bent maar omdat je een andere kleur hebt.
Ik herinner me een proef waarbij mensen met blauwe ogen op dezelfde manier behandeld werden zoals de donker gekleurde mens. Hoe blauwogenden niet mochten zitten, ander eten kregen, genegeerd werden. De frustratie, het onbegrip, de verongelijktheid was enorm. Maar ook de bereidheid om mee te doen aan deze vorm van racisme bij de ‘betere’ groep was groot.
Wat maakt jou echt een goed mens?
Vind van Typhoon wat je wil maar niemand kan ontkennen dat zijn openheid en geloof in liefde voor iedereen is. Ik zou willen dat ik tien procent had van dat optimistische geluid. Dat ik me zo kan laten voeden door het goede in het leven en in de natuur. Ik geloof in het goede van de mens. In de fouten die we maken en hoe we kunnen leren. Maar het begint altijd met erkenning. Erkennen dat je een fout maakt, iets niet goed hebt gezien of gedaan. Iets wat je misschien ook niet eerder kon weten of beseffen. Kijk in de ogen van Dorothy en kijk in ogen van de mannen achter haar.
Meer is er toch niet nodig.
3 reacties
Ik ga deze uitzending zeker terugkijken. En die film noteer ik.
Ja, het hart en het verstand kunnen mooi samengaan in een mens. Respect! Niet zozeer vanwege zwart ofzo, maar als mens.
Ja, die pijn gaat heel diep, al eeuwenlang. Hopelijk gaan we dan nu eens massaal beseffen. Kijken met je hart.