Schiet mij maar lek met pepernoten. Stop mij maar in de zak naar Spanje. Doe mij een surprise die niemand verwacht: Vrede op aarde met Sinterklaas.
Sprookje
Er was eens een land waar ze Sint Nicolaas vierden. Dat was altijd heel gezellig. Het was een soort sprookje waar iedereen in geloofde ook al geloofde je het eigenlijk niet meer. Maar er waren liedjes, er waren verkleedpartijen. Er was een heuse Sint, met mijter en al en er waren zwarte Pieten. Maar vooral: er was de spanning, met knietjes op het vloerkleed, met zingende kinderstemmen voor de open haard, rode wangetjes en een slappe winterpeen.
Maar zoals dat met sprookjes is, het is niet echt. Ze bestaan niet echt, die Sint en die Zwarte Pieten. Dus hoe kan het dan dat jaren later er in dat land waar het altijd zo leuk was, iedereen plotseling boos is over de hoofdrolspelers van het sprookje Vijf december? Het hele land is in rep en roer. Grote mensen demonstreren en zijn woedend op andere mensen die ook willen demonstreren. Er is zelfs geweld en er worden hele lelijke woorden geroepen. En dat allemaal over sprookjesfiguren die niet bestaan? Die op zes december al lang weer vergeten zijn.
Dat is toch gewoon dom?
Sneeuwwitje en de zeven dwergen
Stel dat mensen elkaar gaan haten om Sneeuwwitje. Of om de dwergen. Vragen gaan stellen als: ‘waarom worden er eigenlijk dwergen ten tonele gevoerd? Kleine mensen krijgen altijd de schuld. Na dwergwerpen is er nu naming en shaming van kleine mensen. De dwergen moet vervangen worden door grote mannen en vrouwen’.
En dan schreeuwen mensen: ‘Nee, dwergen horen in het sprookje thuis. Blijf met je handen af van onze cultuur’. En zo, lieve mensen, verandert een sprookje in een nachtmerrie.
Grote mensen
Wij, grote mensen, zijn een voorbeeld voor kinderen. Dat laten we ook allemaal zien in december. Rond de vijfde slaan we elkaars hersens in met voors en tegens en rond de kerst lullen we er niet meer over. Vrede heet dat. Wapenstilstand.
Zwarte Piet was altijd leuk maar nu niet meer. Dus waarom doen we moeilijk? Onze cultuur? Welke cultuur? Van niet luisteren naar elkaar, van op je eigen standpunt blijven staan ondanks alles? T-shirts dragen met ‘Zwarte Piet is racisme’ zal ook niet helpen, Georgina Verbaan. Hoe zeer ik ook respect heb voor je poging om iets te veranderen. Zwarte Piet is voor heel veel mensen geen racisme.
Gehoord worden
Deze discussie kent geen happy end. Zo lang we elkaar niet ‘horen’ en zo lang we ons niet gezien voelen, is er geen middenweg te bewandelen en dat is een pijnlijke constatering. Daar ben je dan volwassen voor geworden. Kinderen zal het allemaal een worst zijn. Laat dat zo blijven.
Zo lang we niet erkennen dat mensen werkelijk lijden door een achtergrond die wij, blanken, ons niet eens kunnen voorstellen… welk recht hebben wij dan om er met onze klompen boven op te springen?
Maar ook, zo lang anderen niet willen horen dat we ons nooit bewust waren van dat zware verleden, dat we oprecht dachten een leuk feestje te vieren, en het voelt alsof we beschuldigd worden zonder eerlijk proces… dan wordt Sinterklaas een feestje met een smet.
Luisteren, horen, erkennen en dan opnieuw beginnen.