Robert Vuijsje schreef Kaaskoppen, een boek over een nieuwe generatie Nederlanders die door een deel van de Nederlanders hardnekkig niet als Nederlands wordt gezien. Bij Pauw werd daarover gesproken met hem en met die nieuwe generatie Nederlanders: rapper Fresku, cabaretier Soundos el Ahmadi, horecatycoon Won Yip en presentator Zarayda Groenhart.
Het gesprek zette mij aan het denken. Hier zaten geen schreeuwerige, mopperende mensen aan tafel maar mensen die, bijna moe geslagen, rustig hun verhaal vertelden. Niemand zou hen kaaskoppen noemen. Ik wil geen kaaskop zijn maar als witte Nederlanders zijn we dat wel. Een kaaskop doet mij denken aan een homp, rechthoekig, sompig, gelig, smaakloos. Fresku vertelde gelaten dat hij zeker niet in een slachtofferrol wil maar de waarheid is dat hij altijd buitenlander zal blijven in ons land, hoe schattig hij ook klinkt met zijn Brabantse accent.
Deze mensen proberen er allemaal het beste van te maken, ze zijn succesvol en dat helpt natuurlijk. Zonder succes wordt het nog lastiger. Vuijsje vertelde dat hoe wij reageren op mensen met een andere huidskleur dieper zit dan we allemaal denken. ‘Nee, ik discrimineer niet’, zeggen we en we zijn er bijna van overtuigd dat het zo is. Ik weet inmiddels beter. In een onderzoek is gebleken dat als twee mannen, een blanke en een donkere man, schreeuwen en agressief gedrag tonen, wij blanken, op fysiek niveau sterker reageren op de donkere man. Onze huid, onze hartslag, onze ademhaling. Dat wat onbewust gebeurt hebben we niet in de hand maar is veelbetekenend.
We denken niet te discrimineren omdat we niet leven in een omgeving waar wij het tegenkomen. In onze witte wereld kunnen we ons mooier voordoen dan we zijn omdat wij er nooit mee geconfronteerd worden. We kiezen onze vrienden uit op basis van wat we kennen en herkennen en ontkennen de wereld die we niet kennen. In gedachten ging ik mijn vriendenkring langs. Hoeveel mensen met een andere huidskleur ken ik dan echt? Ik durf amper het antwoord te schrijven. Geen. Nul. Wat zegt dat over mij? Genoeg vrees ik.
En dan zie ik al die mooie kreten op het plaatje bij dit blog. Transformatie is wat er nodig is. Meegroeien en veranderen met die wereld waarin we leven en die ook nooit meer zal worden zoals het was. Ik vind het niet erg en niet slecht. Maar ik heb wel hulp nodig om moed te tonen op momenten dat het echt gevraagd wordt.