Levenseindekliniek documentaire

Na het zien van de documentaire over de Levenseindekliniek slaat de twijfel toe. Euthanasie. Als mensen echt niet meer kunnen of willen leven en er is geen arts die hun daarbij wil helpen, dan kan je terecht bij de Levenseindekliniek. Ik denk best wel ruim over euthanasie. Wie ben ik om te bepalen of iemand wel verder kan leven. Ik begrijp het als een oudere man of vrouw zegt ‘klaar te zijn’. Ik ben voor het zelfbeschikkingsrecht over eigen lijf en leden.
Maar na het zien van de documentaire kan ik het gevoel van vervreemding en ongemak niet van me afzetten. De dementerende vrouw, niet zo oud, die op de vraag of ze echt wil, alleen nog maar kan zeggen: ‘huppakee’ en ‘weg’. Op het moment dat zij de injectie krijgt is het enige dat ze zegt: ‘verschrikkelijk’. Dat woord blijft hangen. Als het mijn moeder was, mijn zus, dan zou ik mijn leven lang af blijven vragen wat ze daarmee bedoelde. ‘Verschrikkelijk’. Haar leven? Haar dood? De manier waarop? Haar dementie?

Als de man van de spuit buiten een sigaret gaat roken krijg ik daar ook een naar gevoel bij. Niet om het roken maar om het besluit er eentje op te steken na die ‘zware klus’. Ik herinner me mijn eigen rookgedrag. Roken om iets te vieren of om juist iets niet te vieren. Wat is het bij deze man, dat mij een naar gevoel geeft? Wat is zijn historie? Waarom werkt hij bij de kliniek?

De oude dame van honderd stapt er ook uit. Het is op. Logisch. Ze is eenzaam en het lichamelijk ongemak bepaalt haar leven. Toch, dat ene dagje uit doet haar zeggen: ‘Ik wil dood, maar vandaag nog niet’. Met andere woorden: vandaag is een leuke dag. Dat zij niet meer leuke dagen in haar leven heeft ligt aan de maatschappij waarin we met elkaar leven en die we samen hebben gemaakt.

En psychische nood is inderdaad niet meetbaar. Kanker wel. Terminale kanker ook. Maar terminale depressie? En natuurlijk hebben mensen met psychische en vaak ondraaglijke last, het recht om te zeggen niet meer verder te willen. Leeftijd doet er dan niet toe. Ik herinner me mijn eigen depressie en voel bijna weer hoe het was om zo te leven. Om zo vooral niet te willen leven. Voor mij was er een leven voor mijn dertigste en het leven na mijn dertigste. En gelukkig kon ik een beter leven krijgen. Maar als dat niet kan of als je niet met minder genoegen kunt nemen?

Het zijn inderdaad de mensen die het zelf niet meer kunnen zeggen wat het zo moeilijk maakt. Euthanasie mag niet alleen voor de welbespraakte mens zijn. Maar ik hoop zo dat bij deze mensen nog mensen zijn die van ze houden. En vanuit liefde mee willen gaan met de wens van hun dierbare. Dat is bijna de enige, betrouwbare weg om te bewandelen.