Nee, ik heb de moed niet om ‘Kanker voor beginners’ als titel van een blog te durven schrijven. Het is dus ook niet van mij. ‘Kanker voor beginners’ heet het boekje van Jeroen van Merwijk, cabaretier, dat hij het afgelopen jaar schreef over zijn leven met kanker.
Ik bestelde het boekje nu omdat de documentaire van Cornald Maas over de zieke Van Merwijk mij ontroerde en ik onder de indruk was. Toen ik de documentaire zag, was ik nog niet ziek.
Toen ik deze week het boek opende en begon te lezen, vroeg ik me af hoe het nu met Van Merwijk zou zijn. Nog geen minuut later hoor ik op het nieuws dat hij overleden is. Ik sluit het boek en leg het weg. Ik huil. Om hem. Om mij.
We lijken in niets op elkaar
Hoopte ik herkenning te vinden in het boekje? Meer herkenning dan de klote ziekte is er niet. Hij schreef fantastische teksten maar ik begreep al heel lang waarom het hem maar niet lukte om ‘geliefd’ te zijn. Omdat de liefde in en aan hem nooit zo zichtbaar was voor het publiek. Dat was de eerste les die Van Merwijk tijdens zijn ziekteproces leerde. Hij mocht lief zijn, hij mocht zo lief zijn zoals hij eigenlijk was. Hij mocht ook de vele blijken van liefde zomaar ontvangen.
Ik loop in mijn contacten ook plotseling over van hartjes en ‘love you’s’ en zou willen dat er meer uitingen van liefde bestaan. Heel langzaam leer ik dat die er zijn en het mooie, dat de liefde soms helemaal niet uitgesproken hoeft te worden. ‘Ach, je weet het toch’, zeg ik en ze knikt. Iedereen knikt. Ook bij mij was ‘lief zijn in het openbaar’ bijna een verbod en mijn grootst bewaarde geheim. Ook voor mezelf.
Jeroen van Merwijk is relaxed, hij accepteert en omarmt de situatie bijna. Hij is rustig en niet bang. Ik ben bang en de onrust is mijn grootste vijand. Dat en alles wat ik denk. Ik wist wel hoe zeer gedachten je gevoel beïnvloeden, maar het lijkt alsof ik dit proces nu van seconde tot seconde kan volgen. Een paniekaanval. Ik weet dat ik net een gedachte had aan iets naars. Heel snel zijn ze die gedachten. Zo snel dat ik ze niet eens weg kan sturen. Ik forceer mezelf om positieve affirmaties te bedenken maar alles klinkt potsierlijk. Wat hoort bij mij, wat hoort waarachtig bij mij?
Wie leest dit boek?
Ik vraag me af wie het boek van Van Merwijk koopt en leest. Niet zomaar iemand die fluitend door het leven gaat. Het zullen vooral mensen zijn die ziek zijn of zij die persoonlijk geraakt worden door deze ziekte. Het boek is licht en luchtig, vilein en cynisch, zoals hij voor mij vaak was en waar ik van hield. Ik ben jaloers op zijn rust en aanvaarding.
Terwijl ik dit tik voel ik me verdrietig worden. Om hem? Om mij? Om alles misschien wel. Om het niet willen. Ik zou gewiegd willen worden als een baby, in slaap gesust, gerustgesteld. Maar op anderhalve meter zou dat bijna een circusact worden en hoeveel mensen heb je wel niet nodig om mij te wiegen?
Ik lees het boek sneller uit dan dat ik normaal al lees. Omdat ik weet dat hij er niet meer is. Punt. Punt achter het lezen zetten.
Het boek is een aanrader maar ik begrijp heel goed dat je het niet zomaar gaat lezen. Het was trouwens het eerste boek in jaren dat ik weer als ‘echt’ boek kocht en niet als e-reader. Heel raar. Ik heb de behoefte om weer echte boeken in mijn handen te hebben. Gelukkig heb ik veel lezers onder mijn vrienden die ik boeken te leen kan vragen. Of ik begin eindelijk eens aan de enorme boekenkast met dichtbundels. Of schrijf zelf weer eens een gedicht. De regels roepen me heel zachtjes.
9 reacties
Test
prachtige regels. Over van Merwijk, over jou!
Marina
U bent palliatief, werd mij 17(!) jaar terug verteld. Ik heb mijzelf voorgesteld hoe doodgaan zou zijn en was daarna onbevreesd. Nu nog. Voor achterblijvers is het erger, maar als het komt is het een natuurlijk iets en wat erachter ligt weten we niet en dat is niet erg. We hebben geen pijn meer en missen niets stel ik mij voor. Kijk je angst in het gezicht, dat helpt. Sterkte, Anja.
Waarschijnlijk had ik dat boek niet willen lezen toen ik in de maalstroom van de borstkanker het hoofd boven water probeerde te houden. Ik werd heen en weer geslingerd tussen angst en aanvaarding, onrust en rust, paniek en ontspanning, licht en donker. Leven bij de dag, radeloos piekeren over de toekomst. Willen leunen op anderen tot zelluf doen en dan ook even alleen willen zijn. Er bestaan geen draaiboeken, er bestaat geen goed doen of fout doen, de juiste manier hebben van er mee om gaan of er even geen weg meer in zien. Weet jij het? Weet ik het? Het is mooi wanneer je herkenning vindt in wat een ander laat zien. Maar vergeet nooit dat jouw weg de enig zal zijn die bij jou past. Het is fijn wanneer een ander je even wiegt, maar wieg ook jezelf. En voel hoe fijn dat is. Omarm jezelf, met alles wat er is, wat er komt, wat er voorbij is. Maar vooral om wie je bent, een mooi mens.
Het hoort allemaal bij het “normale “proces als je opeens ziek bent.
Al deze emoties zijn normaal. Hulp hierbij vragen is ook heel normaal als je zoiets heftigs mee maakt. Mocht je daar behoefte aan hebben.
Take Care! Carpe Diem!
Lieve Groet, Tamara
Lieve, bijzondere Anja. Ik denk regelmatig aan je en verbaas me keer op keer over hoe je het ook en zélfs nu voor elkaar krijgt zo prachtig en treffend te schrijven.
Lieve groet,
Femke
Lieve Anja, wat fijn dat je weer schrijft! Ik kocht het boek Kanker voor beginners een paar maanden geleden (net als jij de papieren uitgave), n.a.v. het bericht dat er darmkanker was vastgesteld bij een vriendin. Mijn oorspronkelijke intentie was het haar cadeau te doen, maar dat heb ik tot nu toe niet gedaan. Ik denk ook niet dat ik het alsnog ga doen, zeker niet nu Jeroen van Merwijk overleden is. Ik vind het toch te pijnlijk. In plaats daarvan reageer ik op haar blogs.
Reageren op haar blogs is ook waardevol, net zoals jouw reactie op mijn blog 😊
Lieve Anja,
Wat weer een ontroerend en mooi verhaal!
We zijn het helemaal met je eens, Jeroen v M was ook een kunstenaar met woorden net zoals jij. We hebben zelfs het geluk gehad om hem een keer persoonlijk te ontmoeten in Utrecht op een terras. Een warme leuke vriendelijke man die gewoon een gezellig praatje met ons maakte.
De zin ‘ ach je weet het toch’ die je in je verhaal schreef ontroerde me het meest.
Mijn moeder van 92 wilde nooit horen : mam ik hou van je. Dat vond ze maar overdreven, dus al jaren zei ik tegen haar : mam je weet het wel hè, steevast antwoordde ze dan : ja kind ik weet het. De laatste zin die ik tegen haar zei toen ze een half geleden overleed was dan ook : MAM JE WEET HET HÈ ? helaas kon ze niet meer antwoorden, maar ik weet het ook.
Lieve Anja jij weet het ook toch? Xxxxxxxxxxxxxxx
Tine