Is het een goed huwelijk?

We zijn op bezoek bij de moeder van Vriendin. In de Herbergier, waar ze nu al een paar jaar woont. Als we ’s morgens rond elf uur de grote woonkamer binnenkomen heerst er een serene rust. In een kring zitten alle ouderen rond de tafel, op de televisie een kerkdienst waar een enkeling naar kijkt. De anderen zijn al weer vertrokken in hun grijze, dromenwereld. Ze knikkebollen. Vriendin begroet haar moeder die wakker schiet. Als Vriendin voorstelt een andere plek te kiezen zegt ze: ‘waarom, we zitten toch goed?’

Moeder hoort bijna niets meer, ondanks het hoortoestel dat ze draagt. We weten dat de communicatie veelal over hetzelfde zal gaan en op een volumehoogte waar niemand blij van wordt. Hoe verder we af zitten van de rest van de groep, hoe beter. Zeker omdat op dit moment niet in te schatten valt hoe het humeur is en welke onderwerpen aangesneden worden.
Alhoewel, eigenlijk weten we het onderwerp wel, want het is altijd hetzelfde.  ‘Heb je een vent’.
In het begin vertelde Vriendin nog dat ze geen ‘vent’ had maar mij. En hoewel Moeder bij ons huwelijk aanwezig is geweest, eerlijk is eerlijk, toen had zij ook niet door op welk feest zij in hemelsnaam terecht was gekomen. Dit huwelijk heeft zij dus ook heel snel geblokt.
‘Heb je een vent?’
‘Ja, ik heb een man’.
‘Waar is hij dan?
‘Thuis, hij moest werken’.
‘Heb je een foto?
‘Nee, niet bij me, ik neem de volgende keer een foto mee’.
‘Je mag hem ook zelf meenemen, ken ik hem?’

Dan wijst Moeder naar mij. ‘En zij dan?’. ‘Zij’ is een vriendin die het gezellig vond om mee te gaan’.

Moeder dommelt in. En herhaalt daarna de hele scala aan vragen, maar stelt ook weer nieuwe.
‘Wat doet hij?
‘Iets met computers’.
‘Zo, doe maar chique’.
‘Hoe heet ‘ie?
‘Jan’.
‘Jan Koekepan’.
‘Heb je een foto?’

Dit gesprek wordt gevoerd terwijl Moeder na elke antwoord bijna schreeuwt dat ze het niet heeft verstaan. Dus inmiddels weten alle bewoners, verzorgers en bezoekers wie Jan is en wat hij doet.
Weer valt moeder in slaap. Vanuit het niets zegt ze: ‘Wie betaalt de kosten?’ en even later: ‘Wie kookt?’
Net als wij denken dat Moeder nu echt in slaap is gevallen, opent ze haar ogen en kijkt zij Vriendin indringend aan.
‘Is het een goed huwelijk?’

Het ontroert mij. De toon waarop ze het vraagt, de zorg naar haar dochter. ‘Is het een goed huwelijk’. Wat is een goed huwelijk? Wat vindt zij een goed huwelijk?
Vriendin zegt naar waarheid dat zij een heel goed huwelijk heeft. Met Jan. En ik knik. Want als beste vriendin, ken ik Jan heel goed.