Gisteren schreef ik nog dat de Britten met hun hart hebben gekozen. P. corrigeerde mij: ‘met hun onderbuik’. Dat is zo, men heeft gekozen uit onvrede. En dat is altijd een slechte keuze. Laten we hopen dat er alternatieven komen voor de rest van Europa. Alternatieven die er nu nog niet zijn. Als ik gisteren zie hoe ook de Britten zelf van hun stuk zijn omdat meer dan de helft van de bevolking heeft gekozen voor ‘exit’, hoe men huilt en angstig is dan vraag ik me af of een referendum wel zo’n handig middel is.
Een referendum over het aantal strepen in een zebra-pad (hoewel dat ook wettelijk is vastgelegd vrees ik), dan denk ik: ja. Of het kappen van bomen. Oké. Maar een referendum over wezenlijke zaken en dan bij iets meer dan vijftig procent een knoop doorhakken? Dat kan eigenlijk niet. Europa was al lang verscheurd maar nu zijn de Britten dat ook en dat is ernstiger. Een volk, een land dat niet meer één is, helpt niet echt.
En dan die juichende mensen die alleen maar weten dat ze gewonnen hebben maar niet weten wat ze gewonnen hebben. Een tegenstem is een wanhoopsstem en politici varen daar wel bij. Zowel Marine le Pen als Geert Wilders, maken het al inzet voor hun verkiezingsstrijd. Ik houd mijn hart vast.
Belangrijke besluiten laat ik graag aan onze politici over. Wij hebben een partij gekozen omdat we ons thuis voelen bij de gedachtegoed van een partij. En dat we moeten geven en nemen, dat hoort bij een democratie. En als wij ons geloof verliezen in de politiek en in Europa dan is dat ook de basis die veranderen moet. Schoppen tegen heilige huisjes heeft pas zin als er andere veilige huisjes zijn en die hebben we niet. Dat baart me zorgen.
Ik schreef gisteren ‘een moedig besluit’. Maar moedig is niet het juiste woord. Om moedig te zijn, weet je wat je doet, erken je de consequenties en ben je bereid risico’s te lopen. Ik bedoel dus eigenlijk: met de moed der wanhoop. En dat is ook iets om serieus te nemen.